Doskonale znamy biografię naszego Patrona, człowieka przez całe życie związanego z wojskiem. Podczas okupacji hitlerowskiej generał „Grot” wziął na swoje barki obowiązek kierowania Armią Krajową. Służył Polsce i za swoją służbę zapłacił najwyższą cenę. Doceniamy zasługi pierwszych Piastów, Mieszka i Bolesława Chrobrego, władców, którzy wprowadzili nieznany wcześniej kraj na arenę chrześcijańskiej Europy. Ostatni królowie z tej dynastii Władysław Łokietek i Kazimierz Wielki potrafili scalić większość ziem polskich i uczynić z nich liczące się w Europie państwo. Z podziwem patrzymy na dokonania Władysława Jagiełły, króla, który zapoczątkował stworzenie Rzeczpospolitej wielu narodów oraz potęgę dynastyczną Jagiellonów władających później całą Europą Środkową. W tym zaszczytnym gronie umieścić musimy także budowniczego naszej potęgi, Węgra na tronie Rzeczpospolitej Stefana Batorego oraz obrońcę chrześcijańskiej Europy, wielkiego hetmana i wodza, króla Jana III Sobieskiego, który przede wszystkim zasłynął obroną Wiednia przed Turkami. W naszej pamięci na zawsze pozostanie papież – pielgrzym, święty Jan Paweł II – autorytet dla milionów ludzi na całym świecie i wzór świętości.

         W naszej pamięci oraz pamięci przyszłych pokoleń musi pozostać także marszałek Józef Piłsudski – twórca Legionów Polskich, naczelny wódz Armii Polskiej i pierwszy marszałek Polski. Do historii przeszły wypowiedziane przez niego słowa: „Naród, który nie szanuje swej przeszłości, nie zasługuje na szacunek teraźniejszości i nie ma prawa do przyszłości”.

         W czwartek 12 kwietnia 2018 roku w ramach wspomnianych już na wstępie szkolnych obchodów setnej rocznicy powrotu Polski na mapę Europy, dwadzieścioro jeden uczniów klasy drugiej gimnazjum wybrało się do gostyńskiego Muzeum, by w sali wystaw czasowych wziąć udział w lekcji historii oraz zwiedzić wystawę zatytułowaną „Ziuk. Komendant. Marszałek. Józef Piłsudski (1867-1935)”. Organizatorem wyjazdu był wychowawca klasy, nauczyciel języka polskiego i historii p. Krzysztof Blandzi. Drugoklasistami opiekowały się również przedstawicielki rodziców uczniów w osobach p. Agnieszki Karpińskiej i p. Anny Zimlińskiej. Honorowym uczestnikiem wyjazdu był pan dyrektor Mariusz Kędzierski.

         Sześćdziesięciominutowy pobyt w Gostyniu podzielony został na trzy części. W pierwszej z nich sylwetką Józefa Piłsudskiego, wybitnego, choć kontrowersyjnego męża stanu, niewątpliwie najważniejszego z ojców II Rzeczpospolitej zapoznała drugoklasistów pracownica Muzeum p. Anna Rudzińska. Żytowieccy gimnazjaliści dowiedzieli się, że w chwili wybuchu I wojny światowej Józef Piłsudski wkroczył ze swoimi oddziałami do Królestwa Polskiego, by podporządkowawszy się Austrii utworzyć Legiony Polskie i osobiście dowodzić ich I Brygadą. W 1917 roku po odmowie złożenia przysięgi przez polskich żołnierzy na wierność Austrii i Niemiec, Józef Piłsudski został aresztowany i osadzony przez Niemców w twierdzy w Magdeburgu. Stał się wówczas symbolem walki z zaborcami. Jego zwolennicy zamierzali wykreować go wówczas na przywódcę narodu. Gdy Niemcy przegrały wojnę, Piłsudskiego zwolniono z więzienia. Przybył wówczas do Warszawy i z rąk Rady Regencyjnej objął stanowisko Tymczasowego Naczelnika Państwa, obejmując jednocześnie dowództwo nad siłami zbrojnymi. Józef Piłsudski skupił się wówczas na obronie odzyskanej przez Polskę niepodległości.

         Dzięki opowieści p. Anny Rudzińskiej młodzież poznała również marszałka Piłsudskiego jako człowieka posiadającego wiele pasji, nałogów i słabości. Ten średniego wzrostu, proporcjonalnie zbudowany mężczyzna o krzaczastych brwiach i sumiastych wąsach, nie przywiązywał wagi do wygód życiowych. Nigdy nie poruszał się bez broni, palił mnóstwo papierosów nazywanych „marszałkami” i dziennie wypijał nawet dziesięć szklanek herbaty. Znał trzy języki obce: francuski, niemiecki i rosyjski i uwielbiał samotne spacery po parku w Łazienkach. Jego pupilem była klacz o imieniu Kasztanka..

         W drugiej części pobytu w grodzie nad Kanią drugoklasiści podzieleni zostali na pięć zespołów. Zadaniem każdego z zespołów było uzupełnianie przygotowanych przez p. Krzysztofa Blandziego kart pracy. Uczniowie uzupełniali więc informacje o Józefie Piłsudskim brakującymi wyrazami, odpowiadali na konkretne pytania oraz zaznaczali, czy podana w tekście karty praca informacja jest prawdziwa, czy zawiera nieprawdę. Niestety, polecenia okazały się bardzo trudne, gdyż żaden z zespołów nie zdołał wykonać swego zadania bezbłędnie.

         Trzecia i ostatnia część lekcji historii miała miejsce na gostyńskim rynku. 1 kwietnia bieżącego roku minęła 740. rocznica lokacji miasta Gostynia. Z tej okazji otwarta została wystawa mająca przybliżyć społeczeństwu najstarszą, średniowieczną historię miasta. Poszczególne plansze zatytułowane zostały: „Zakładanie miast na ziemiach polskich”, „Lokacja Gostynia”, „Dokument lokacyjny”, „Przemysł II”, „Mikołaj syn Przedpełka herbu Łodzia”, „Góra Zamkowa”, „Szpital świętego Ducha”, „Mieszkańcy miasta”, „Samorząd miejski”, „Kościół pod wezwaniem świętej Małgorzaty”, „Pieczęć i herb Gostynia” oraz „Plan średniowiecznego miasta”.

         Tym razem w rolę przewodnika wcieli się dyrektor gostyńskiego Muzeum p. Robert Czub. Prelegent między innymi wyjaśnił młodzieży, że początki Gostynia były inne niż lokacje sąsiednich grodów, na przykład Krobi lub Ponieca, które powstały bądź na bazie dawnych osad targowych, bądź osad typu wiejskiego. Tymczasem gród nad Kanią założony został od podstaw, na tak zwanej „nowiźnie” czyli na niezamieszkałym wcześniej miejscu. Dzięki barwnej opowieści pana dyrektora Roberta Czuba gimnazjaliści dowiedzieli się, że stosowny przywilej lokacyjny Gostynia, oparty na prawie magdeburskim i opatrzony datą 1 kwietnia 1278 roku wystawił w Zbąszyniu książę poznański Przemysł II, późniejszy król Polski. Wspomniany dokument lokacyjny Gostynia przechowywany jest obecnie w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie. Warto zapamiętać także, że w okresie średniowiecza Gostyń był średniozamożnym miastem, nieobwarowanym murami miejskimi.

         Dyrektorowi Muzeum p. Robertowi Czubowi i p. Annie Rudzińskiej w imieniu pana dyrektora Mariusza Kędzierskiego, organizatora lekcji p. Krzysztofa Blandziego oraz swoich koleżanek i kolegów podziękowały Joanna Dudkiewicz i Karolina Zimlińska.

         Z kronikarskiego nawyku odnotujmy również, że organizatorami wystawy „Ziuk. Komendant. Marszałek. Józef Piłsudski (1867-1935)” byli Stowarzyszenie Oficerów Rezerwy 69. Leszczyńskiego Pułku Przeciwlotniczego im. gen. dyw. Stefana Roweckiego „Grota” oraz Muzeum w Gostyniu. Z kolei wystawa „Początki Gostynia” zorganizowana została przez Bibliotekę Publiczną Miasta i Gminy w Gostyniu, Gostyński Ośrodek Kultury „Hutnik” oraz Muzeum w Gostyniu.

Tekst i foto: Krzysztof Blandzi

Galeria zdjęć: